पुणं अग्रणी ? का ?

सौरऊर्जेच्या उपयोगांत, पुणं अग्रणी ठरूं पाहात आहे अशी माहिती मिळाली आणि विचार करायला लागलो की, आणखी कांही, पुण्याला ’अग्रभागी’ ठेवणार्‍या घटना गोष्टी आहेत का ? आणि जवळपास पंचवीस मुद्दे मिळाले, पुण्र्करांची मान आणि पाठीचा कणा...जो आधीच, ’शिष्ठ्पणा’ आणि बर्‍यापैकी ’आढ्यताखोरी’ यामुळ...ताठ आहे तो आणखी ताठ व्हावा असे ! गेल्या वीस वर्षांतला विक्रमी वेगाने विकास..जगांतील सगळ्यांत जास्त ’पब्ज्‌’ असलेलं शहर..आणि विक्रमी ’धूम्रकांडधारीं’च शहर...सगळ्यांत जास्त ’संगनक प्रणाली’ संस्था २१२ पुण्यांत आहेत. त्या खालोखाल बंगळूरू २०८, हैदराबाद ९७ वगैरे. आणि म्हणूनच पुणं हे, महाराषट्राची ’सिलिकॉन वॅली’ म्हणून ओळखलं जातं.. तसंच पुण्यांत ३५ अभियांत्रिकी महाविद्यालय आहेत..विक्रमी संख्या..जगांत कुठल्याही एका शहरांत असलेली.. पुणे विद्यापीठाशी आज तारखेला ५७ अभियांत्रिकी महाविद्यालय संलग्न आहेत...परत विद्यापीठ स्तरावरचा हा एक आगळा विक्रम संरक्षण-सज्ज वायुदल आणि प्रवासी वाहतूक करणारी व्यापारी वायुयानं एकाच धावपट्टीवरून आकाशांत झेपावतांत इथं. पुण्यांत सगळ्यांत जास्त सार्वजनिक आणि शासकीय न्यास किंवा संस्था आहेत.’पुणे विद्यापीठांतून सर्वांत जस्त सण्ख्येनं विद्यार्थी परदेशांत शिक्षणासाठी जातांत. एकेकाळी आय्‌आय्‌टी कानपूरचा क्रमांक या बाबतींत पहिला होता. पुण्यांत सध्या मूळ मराठी स्थानिकांची संख्या फक्त ३८% आहे..तर, २०% उत्तरप्रदेशी, १०% तमिळ, १४% आंध्रा प्रदेशी, १०% केरेळय समाज, ८% मूळचे परदेशस्थ, ५% आफ्रिकावासी, २% बंगाली, आणि उरलेले ६%, त्यावितिरिक्त इतर प्रदेशांतून सर्व जाति धर्म पंथाचे जनसामान्य आलेले आहेत, त्यामुळं पुण्याचा सामाजिक चेहेरा आतां खरंच, बहुरंगी बहुढंगी झाला आहे. शिवाय पुणे पोलिसांचा गुन्हे अन्वेषण, तपास यंत्रणा आणि उलगडा, वचक, नागरी सुरक्षा आणि वाहतूक नियंत्रण, याबाबींमध्ये, मुंबई पाठोपाठ, ख्यातकीर्त म्हणून क्रमांक लागतो. पुण्यांत विक्रमी संख्येनं दुचाकी, स्वयंचलित वाहन आहेत. आणि त्यामुळं रहदारी...पादचारी, फ़ेरीवाले आणि दुचाकी(आशियांत प्रथम क्रमांकाची संख्या..), तीन चाकी चारचाकी आणि अवजड वाहनांची...यांचा आणि अर्थातच त्यामुळं प्रदूषणाचा, दाटपणाही बहुतेकवेळा असह्य होईल अशा पातळीला असतो.. मुंबई आणि दिल्ली खालोखाल, सर्व क्रीडाप्रकारांमधल्या आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांच्या स्तरावर, सहभागी खेळाडूं पाठविण्यांत पुण्याचा क्रमांक लागतो. आणि कितीतरी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्टीय पुरस्कारप्राप्त वैज्ञानिक, संशेधक हे पुण्याचे आहेत...नारळीकर माशेलकर हे कांही ’मासले’ अमेरिकेंत कामकरणार्‍या निष्णांत भारतीय व्यावसायिकांपैकी, अधिकतम संख्या ही पुणेकरांची आहे. तिथं कायम किंवा अस्थायी वास्तव्य करणाया भारतीय कुटुंबांऐकी,जवळपास ६०% पुणेकर आहेत.‍ भारतांत, एकाच शहरांत ७ विद्यापीठ असलेलं पुणं हे एकमेव शहर आह पुण्यांतून किती नद्या वाहतांत माहीत आहे ? मुळा, मुठा, पवना, राम आणि देव नदी अशा पांच एकूण.. तसच धरण ? खडकवासला, पानशेत, वरसगांव, टेमघर, पवना आणि मुलशी अशी एकून सहा... आणि तरीसुद्धा दर उन्हाळ्यांत पुण्याला अवर्षण सदृश परिस्थितीला तोंड द्यावं लागतं.. पण... सर्वांत जास्त प्रदूषित शहर, सर्वांत जास्त प्रदूषित चौक...स्वारगेट्‌..आणि सर्वांत जास्त गरीब वस्ती, झोपडपट्टीवासी, कठोर माणसाचं काळीज सुद्धा द्रवावं अशा परिस्थितींत राहाणारे, अन्न-वस्त्र-निवारा या तीन जगण्यासाठी आवश्यक गोष्टींपासून वर्षानुवर्ष वंचित राहिलेले ’नागरिक’ सुद्धा या पुण्यांतच आहेत ज्या पुण्याचा आपल्याला ’अभमान’वगैरे वाटतो...मित्रहो...!!